فشار قبر و راههای رهایی از آن -

آنکه در دین خدا تفقّه کند، خداوند همّ و غمش را کفایت می کند و از آنجاکه به حساب نمی آورد، روزیش دهد . [پیامبر خدا صلی الله علیه و آله]

فشار قبر و راههای رهایی از آن

فشار قبر و راه های رهایی از آن بر اساس روایات و آیات

چه گناهانی باعث فشار قبر می‌شوند؟
برای‎ ‎دوری از آن چه باید کرد؟

مؤمن باید بیم و امیدش به‌خدا در‎ ‎یک سطح باشد، اگر ترسش از عذاب‌های الهی بیش از ‏حد باشد از رحمت خداوند مأیوس می‌شود‎ ‎و به اصطلاح عوام می‌گوید آب که از سر ‏گذشت چه یک وجب و چه صد وجب و از طرفی اگر‎ ‎امیدش به‌فضل و رحمت الهی بیش ‏از اندازه باشد، امن از مکر الهی پیدا می‌کند و از‎جانب دیگر سقوط می‌کند و انگیزه‌ای ‏برای انجام اعمال نیک و پسندیده پیدا نمی‌کند در‎ ‎حالی‌ که خداوند کریم‌تر از آن است که ‏بنده‌ ضعیف و ذلیل را عذاب کند، در نتیجه به‌هر‎ ‎عمل ناشایستی تن داده و باز دم از ‏فضل و کرم و لطف و رحمت خدا می‌زند.

در همین راستا‎ پیامبر عظیم‌الشأن اسلام ‏‏(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «اگر اندازه‌ رحمت خدا را می‌دانستید هر‎ ‎آئینه بر آن تکیه می‌کردید و جز ‏اعمال اندکی انجام نمی‌دادید و اگر میزان غضب و خشم‎ ‎خدا را می‌دانستید گمان ‏می‌کردید که دیگر نجات نخواهید یافت‎.‎‏» (1)‏‎ ‎ولی بنابر فرمایش امام صادق (علیه السلام) «هیچ ‏بنده‌‎ ‎مؤمنی نیست مگر آن که در قلبش دو نور وجود دارد، نور خوف (از عذاب الهی) و نور ‏امید‎ ‎‏(به رحمت پروردگار) که اگر هریک را با دیگر‌ی بسنجد از آن زیادتر نخواهد بود» (2) ‏یعنی هر دو به یک میزان خواهند بود پس‎ ‎شما دوست عزیز هم به همان میزان که از ‏عذاب الهی بیمناک هستید به فضل و رحمت‎ ‎پروردگار هم امیدوار باشید تا انگیزه خود را ‏برای انجام اعمال خوب و پسندیده از دست‎ ‎ندهید و به گناه کبیره یأس از رحمت پروردگار ‏گرفتار نشوید‎.

انسان تا به امروزَش‎ ‎عوالم مختلفی را پشت سر نهاده و عالم‌های دیگری را در پیش‌رو دارد، ‏انسان با مرگ از‎ ‎عالم دنیا به‌جهان آخرت منتقل می‌شود که آخرت هم ابتدایش «عالم ‏برزخ» و انتهایش‏‎ ‎که بعد از برپایی قیامت کبری است بهشت یا دوزخ است. ‏

یکی از ویژگی‌های عالم برزخ‎ ‎فشار قبر است که نسبت به افراد متفاوت است، ‏بعضی از افراد فشار قبر‎ ‎ندارند و آن‌ها که دارند فشارشان از نظر شدت و ضعف یکسان ‏نیست و بستگی به اعمال‎ ‎آن‌ها دارد‎.

عواملی که موجب فشار قبر می‌شود :

‏1ـ بداخلاقی.

2ـ سخن‌چینی.‌‎ ‎

3- مراعات نکردن طهارت و نجاست و پرهیز نکردن از بول (ادرار) ‎ .‎‏(3)
‏
4- یاری نکردن مظلوم، در کتاب ثواب الاعمال آمده است که یکی‎ ‎از علمای بنی‌اسرائیل از ‏دنیا رفت و فشار قبر بر او وارد شد چرا که او یک بار نماز‎ ‎را (عمداً) بی‌وضو خوانده بود و از ‏کنار مظلومی گذشته بود و او را یاری نکرده‎ ‎بود(4).‏

5- تباه کردن نعمت‌های الهی‎، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «فشار قبر برای مؤمن ‏کفاره تباه کردن نعمت‌ها از‎ ‎ناحیه‌ اوست». (5)‏‎

عواملی که باعث‎ ‎کاهش یا رفع فشار قبر می‌شود(6)

‏1ـ نماز شب و کامل کردن رکوع، امام رضا (علیه السلام) فرمود: «کسی که نماز شب بخواند و‏‎ ‎در ‏قنوت نماز «وتر» هفتاد بار استغفار کند از عذاب قبر پناه داده می‌شود.» و امام‎ ‎باقر علیه ‏السلام نیز فرمود: «هر کس رکوع نمازش را کامل انجام دهد وحشت قبر به او ‏نمی‌رسد».(7)‏‎

‏2ـ صدقه و نماز مخصوص. (8)‏‎

‏3ـ نماز وحشت، این نماز بسیاری از مردگان‎ ‎را از عذاب قبر و فشار قبر نجات داده است ‏که حکایات عجیبی در داستان‌های شگفت شهید‎ ‎دستغیب در این‌باره موجود است که ‏می‌توان به آن مراجعه کرد‎.‎‏ (9)‏‎

‏4ـ حج کردن، دو روایت است که هر کس چهار‎ ‎مرتبه حج به‌جا آورد عذاب قبر از او ‏برداشته می‌شود. (10)‏‎

‏5ـ خواندن بعضی از سوره‌های قرآن، علی(علیه السلام) می‌فرماید‎: ‏«هر کس در هر جمعه سورة ‏نساء را تلاوت کند از فشار قبر امان می‌یابد». (11) سوره‌های زخرف، یاسین، تکاثر و ‏تبارک، نیز‎ ‎در این مورد سفارش شده‌اند‎.

‏6‏‎- ‎این که مرگ انسان در روز جمعه باشد‎.

7- ‎ریختن آب روی قبر‏‎.

__________________________________

‏1- میزان الحکمه 10 جلدی، ج 3، ص‎ 178.

‏2- بحارالانوار، ج 78، ص‎ 259.

‏3- همان، ج 75، ص 265‏‎.

‏4- ثواب الاعمال، ص 111‏‎.

‏5-‏‎ ‎بحارالانوار، ج 6، ص 221‏‎.

‏6-‏‎ ‎با استفاده از کتاب «عالم‎ ‎برزخ در چند قدمی ما» محمد محمدی اشتهاردی، انتشارات ‏نبوی‎.

7-‏‎ ‎همان، ج 85، ص 107‏‎.

‏8-‏‎ ‎بحارالانوار، ج 91، ص 219‏‎.

‏9-‏‎ ‎حاشیة مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی‎.

‏10- من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص‎ ‎‏217، روایت 2209، باب 2‏‎.

‏11- وسایل الشیعه، ج 7، باب 54، ص 409، روایت 9714‏‎.